Spis treści
Zamek w Starej Kamienicy - krótka historia
Stara Kamienica to wieś położona na przedpolu Gór Izerskich, na historycznym trakcie handlowym łączącym Jelenią Górę z Żytawą.
Pierwsza wzmianka z 1242 roku mówi, iż książę Bolesław Rogatka podarował siedem łanów ziemi i gród w Starej Kamienicy rycerzowi Siboto Scofowi – protoplaście znakomitego rodu śląskich rycerzy Schaffgotschów.
Krótko po 1560 roku średniowieczny zamek przemieniono w znakomitą renesansową rezydencję – jedną z najwspanialszych szlacheckich siedzib rodowych w Kotlinie Jeleniogórskiej. Hans Urlich von Schaffgotsch wybudował na tym miejscu nowy, murowany zamek. Kamienne założenie, w stylu gotycko-renesansowym powstało na planie prostokąta o wymiarach 37 x 55 m. Wzdłuż kurtyny północnej i wschodniej stały podpiwniczone budynki mieszkalne, a wjazd prowadził przez bramę, nad którą wznosiła się wysoka wieża. Całość była otoczona nawodnioną fosą. Niestety zamek spłonął w 1616 roku.
Został odbudowany w roku 1630. W 1702 roku zamek został poważnie uszkodzony przez powódź. W 1758 roku ponownie spłonął i już nie odzyskał świetności. Zamienił się w postępującą ruinę.
Z oryginalnego zamku stosunkowo dobrze zachowała się ruina wieży, wysoka na dwa piętra, z reliktem kamieniarki okiennej, a także fundamenty budynków mieszkalnych z częściowo zasypanymi piwnicami oraz czteroprzęsłowy kamienny most prowadzący z podzamcza na dziedziniec.
Relikty warowne przez dziesiątki lat skryte były pod warstwą ziemi i odpadów, zasłonięte przez zielsko i samosiejki. Otrzymały nowe życie, dzięki inicjatywie Fundacji Zamek Chudów, która od 2010 roku prowadziła prace porządkowe oraz częściową rekonstrukcję zabytku, polegającą na odbudowie mostu, wieży i adaptacji piwnic. Fundację wspiera samorząd Starej Kamienicy. Dostali na ten cel także dotacje z Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego, samorządu dolnośląskiego oraz Euroregionu Nysa.
O wieży książęcej w Siedlęcinie, koło Jeleniej Góry, którą opiekuje się Fundacja Zamek Chudów, czytaj tutaj
Średniowieczny most na zamku w Starej Kamienicy wydobyli spod zwałów odpadów
Marzenia samorządowców, mieszkańców i fachowców z Fundacji Zamek Chudów, by przywrócić do życia zamek w Starej Kamienicy i uczynić z niego atrakcję dla turystów, nabrały konkretnych kształtów, gdy spod zwałów gruzu, samosiejek i innych śmieci wydobytych z fosy, która otaczała dwór, wyłonił się wspaniały, średniowieczny czteroprzęsłowy most. Podobny w Europie jest tylko w Awinionie.
Rozpędu pracom dodało odnalezienie przez dr Przemysława Nocunia, archeologa współpracującego z Fundacją, ryciny Friedricha Bernharda Wernera przedstawiającej jak wyglądał dwór przed pożarem, który zniszczył go w roku 1758.
To nie był koniec niespodzianek. Podczas odgruzowywania czteroprzęsłowego mostu odnaleziono elementy renesansowego portalu.
Cennych znalezisk jest więcej. Wszystkie są lub będą wyeksponowane.
Zamek w Starej Kamienicy - jak zapyziałe miejsce zmienili w atrakcję
Pierwszy etap prac (oczyszczenie fosy, uporządkowanie terenu oraz odbudowa mostu) już za nimi. Można zwiedzać wieżę zamkową oraz piwnice. Odtworzono dziedziniec i odbywają się na nim pikniki kasztelańskie i inne imprezy.
W Polsce najczęściej gminy traktują zabytki jak zło konieczne. Albo szybko się ich pozbywają, sprzedając w prywatne ręce, albo zostawiają w ruinie, bo nie mają pieniędzy na odbudowę. A tymczasem nie trzeba ich odrestaurowywać w całości. Wystarczy pomysł na ich zagospodarowanie, atrakcyjne urządzenie i udostępnienie do zwiedzania. Tak jak to się dzieje w Starej Kamienicy - mówił po przejęciu zabytku Andrzej Sośnierz, prezes Fundacji Zamek Chudów.
Stara Kamienica - najstarsza polska wieś. Jak dojechać i co zwiedzać?
Stara Kamienica stanowi zabytek sama w sobie. Jest jedną z najstarszych polskich wsi. Jej początki sięgają XII wieku. To może być punkt wypadowy na wycieczki w Góry Izerskie i Przedgórze Izerskie.
Według dokumentów archiwalnych, istniały tutaj pozostałości prastarego grodu, który Słowianie mieli wybudować dla obrony. Nazwa wsi nazwa pochodzi z języka słowiańskiego, od słowa „kamień”, pisana jest również jako Kämeniz, Kempniz, a także Chemnitz. Obecnie wieś jest nazywana Starą Kamienicą, aby odróżnić ją od wioski Nowa Kamienica. Więcej o historii wsi czytaj TUTAJ
Co tu zwiedzać?
- Brama Herculesa w Starej Kamienicy. Obok ruin zamku w Starej Kamienicy, znajduje się barokowa brama wjazdowa do nieistniejącego już ogrodu pałacowego, zwieńczona figurą mitycznego Herkulesa.
- Kopaniec i Antoniów urocze wioski pobliżu Starej Kamienicy. W wielu domach mieszkają artyści. Można odwiedzać ich pracownie.
- Ruiny średniowiecznego zamku w Rybnicy. Zachowały się fragmenty kamiennych murów obwodowych.
- Artystyczna Galeria Izerska w Kromnowie. W zabytkowym wnętrzu byłego kościoła ewangelickiego można zobaczyć ekspozycję przedmiotów związanych z rejonem Gór i Pogórza Izerskiego. Organizowane są wystawy czasowe, koncerty i spotkania autorskie.
- Wycieczki piesze i rowerowe na Pogórze Izerskie. Grzbiet Kamienicki i Grzbiet Wysoki Gór Izerskich to miejsca, gdzie z daleka od zgiełku miast i ruchliwych ulic, możemy wtopić się w przyrodę.
Jak dojechać do Starej Kamienicy, zobacz tutaj:
O innych ciekawych miejscach na Dolnym Śląsku czytaj więcej:
Dołącz do nas na Facebooku!
Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!
Kontakt z redakcją
Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?